Հոդված
Անգլիայից Ջուդի Մաքքայիլի նամակը շատ լավ է նկարագրում ուսումնառության այս տեսակը. «Ինձ համար, իրոք, դժվար է բացատրել մարդկանց, թե ես ինչպես եմ սովորեցնում երեխաներին:
Խնդիրը ծագում է հիմնական ըմբռնումից, որ շատ մարդիկ չեն կարողանում հասկանալ՝ այն, որ երեխաները, փաստորեն, իրենք իրենց են սովորեցնում: Ես անհնարին եմ համարում որևէ կարգի ֆորմալ դասեր տալը՝ և′ ժամանակը խնայելու առումով, և′ իմ «ապրիր և թույլ տուր, որ ուրիշներն էլ ապրեն» սկզբունքի պատճառով:
Խորհուրդ մի տուր իմաստունին
Ես այդ ամենը և ոչ պակաս էլ՝ լռությունը, հաճույքով եմ հիշում: Հուսով եմ մյուս անգամ կկարողանամ նույնքան լուռ մնալ:
Լիովին համաձայն եմ տեսակետների հետ, քանի որ առօրյա կյանքում բոլորս էլ չենք սիրում նկատողություններ, խրատներ ստանալ։ Նկատողություններից, խրատներից հետո երեխան ավելի է ընկճվում և չի իմանում՝ ինչպես պահի իրեն։ Կարծում եմ՝ յուրաքանչյուրս պետք է ավելի ուշադիր լինենք մեր խոսքում, վերաբերմունքում, որպեսզի հակառակ ազդեցություն չթողնենք երեխայի վրա։ Անվերջ խոսելով, նկատողություն, դիտողություն անելով, մի տեսակ հեղինակազրկվում ես։
Երեխաները ինչ-որ բան բացահայտելով ավելի են սովորոմ, քան անդադար բացատրություն լսելով։
Մի պատմություն կա, որ ինձ դուր է գալիս, որովհետև դա միակ անգամն էր, որ ես հաջողությամբ ուսուցանեցի, երբ Բոբը հետաքրքրված չէր: Երբ Բոբը սովորում էր հաշվել, նա ինձ հարցրեց, թե որն է գալիս հարյուր տասներեքից հետո: Ես չպատասխանեցի նրա հարցին, փոխարենը՝ հարցրի նրան, թե որն է գալիս տասներեքից հետո: Ես համառեցի, և նա ի վերջո.
— Տասնչորսն է գալիս տասներեքից հետո, իսկ ի՞նչն է գալիս հարյուր տասներեքից հետո,- հարցրեց նա շատ վրդովված:
Ես անմիջապես ասացի.
— Հարյուր տասնչորս:
Սկզբում նա զզվանքի զգացողություն ունեցավ, քանի որ ես առաջին անգամ չէի պատասխանել նրա հարցին, բայց հետո նա հասկացավ, թե ես ինչ էի արել: Նա քմծիծաղ տվեց ու փակեց երեսը»:
Շատ հաճախ հարցադրումները թույլ են տալիս երեխային ավելի խորը մտածել, հետևություններ անել, կապել մեկը մյուսի հետ։ Առօրյայում ես էլ շատ հարցադրումներ եմ անում և նույն էլ սովորողներից եմ ստանում։ Կարծում եմ՝ այդպես ավելի հեշտ է սովորել։
Եվ հիմա բացահայտում եմ որոշ ոչ սովորական ճշմարտություններ:
Մեր ընկերության առաջատար մարդկանց բնագավառում լավ համարում ունի ինքնուսուցման կարողությունը: Ինչպես իմ գործատուն է ասում.
— Թեև թվում է, թե շատ բան գիտենք, մենք հաջողության ենք հասնում, երբ սկսում ենք նկատել մեր տգիտությունը և կանգառներ ենք անում՝ դա հաղթահարելու համար:
Սա մատնանշում է մի կարևոր գաղափար՝ «իմանալու կարիքը»:
Այո, իմանալու, սովորելու ցանկությունը մարդ չպետք է կորցնի, քանի-որ անդադար մենք բացահայտում ենք ինքներս մեզ։Ինքնակրթվելը զորեղ ուժ է։